Πατρίς Έμερυ Λουμούμπα 1925 -1961

Στις 17 Ιανουαρίου του 1961, ο Λουμούμπα, πρώτος πρωθυπουργός του ανεξάρτητου Κονγκό, έπεφτε νεκρός από ένα εκτελεστικό απόσπασμα, μαζί με άλλα δύο μέλη της κυβέρνησής του, σε ένα μικρό ξέφωτο στο δάσος.

Ένας Βέλγος αξιωματικός οργάνωσε το εκτελεστικό απόσπασμα. Τα νεκρά κορμιά θάφτηκαν πολύ γρήγορα, πολύ κοντά στο σημείο όπου δολοφονήθηκαν.Την επόμενη μέρα, ένας άλλος Βέλγος αξιωματικός ξέθαψε τα πτώματα, τα κατατεμάχισε και τα έλιωσε τελείως μέσα σε οξύ. Οι δολοφόνοι ήταν αποφασισμένοι να κρύψουν κάθε ίχνος του εγκλήματός τους. 

Όταν η δολοφονία του Λουμούμπα αποκαλύφθηκε, στις 13 του Φλεβάρη, ξέσπασαν ταραχές και διαδηλώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.

 

Βελγικό Κονγκό

Kατ' εξοχήν κέντρο δουλεμπορίου επί δύο αιώνες, το Kονγκό κινεί το ενδιαφέρον των πρώτων βιομηχανικών δυνάμεων της Δύσης χάρη στον τεράστιο φυσικό του πλούτο - ξυλεία, καουτσούκ, ελεφαντόδοντο, χαλκός, χρυσός και διαμάντια. Το Κονγκό τελούσε υπό βελγική κυριαρχία από το 1885, όταν η Διάσκεψη του Βερολίνου θέλησε να βάλει τάξη στον άγριο ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών δυνάμεων για την εκμετάλλευση του πλούτου της Αφρικής. H Διάσκεψη «δώρησε», με τη μορφή προσωπικής του ιδιοκτησίας, στον βασιλιά Λεοπόλδο B’ του Βελγίου το Ελεύθερο Κράτος του Κονγκό, όπως ονόμασαν την περιοχή δηλαδή νοτίως του ποταμού Κονγκό, η οποία είχε ογδόντα φορές την έκταση της χώρας του. Το 1885, ο βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος κατακτά το Kονγκό, εγκαθιδρύοντας το πιο αιμοσταγές αποικιοκρατικό καθεστώς που γνώρισε η υφήλιος.

Βασανιστήρια και ακρωτηριασμοί

Ο Λεοπόλδος επειγόταν να αποκομίσει κέρδη και αυτή του η σπουδή δημιουργούσε ανάγκη για άφθονα εργατικά χέρια. Τα μέσα που μετέρχονταν οι πράκτορές του για να στρατολογούν τους ντόπιους πληθυσμούς για καταναγκαστική εργασία ήταν απάνθρωπα και συχνά σε αυτά περιλαμβάνονταν βασανιστήρια και ακρωτηριασμοί.

H κατάσταση αυτή, συνδυασμένη με το κίνητρο της εμπορικής αντιζηλίας, προκάλεσε τη δυσφορία των άλλων αποικιοκρατικών δυνάμεων, οι διαμαρτυρίες των οποίων οδήγησαν στη μεταβολή του καθεστώτος του Κονγκό και στη μετατροπή του το 1908 σε βελγική αποικία. H μεταβολή δεν σήμανε ιδιαίτερη βελτίωση του τρόπου διαβίωσης των γηγενών, οι εξεγέρσεις των οποίων ήταν συχνές αλλά καταπνίγονταν πάντοτε με τον σκληρότερο τρόπο.

Στη δεκαετία του ’40, το Βελγικό Κονγκό, όπως λεγόταν, έβγαινε από μια απίστευτα βάρβαρη περίοδο αποικιοκρατίας. Μεταξύ του 1891 και του 1911, ο λιμός, η καταναγκαστκή εργασία και η συστηματική βία είχαν σκοτώσει περισσότερα από δέκα εκατομμύρια Κονγκολέζους.
Όμως, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βέλγοι υπόσχονταν ότι θα διοικούσαν την αποικία τους εντελώς διαφορετικά.
Η βιομηχανία αναπτύχθηκε και σε ολόκληρη τη χώρα υπήρχαν πλέον εργατικές κοινότητες με κέντρο τα ορυχεία. Στο επίκεντρο της άνθησης ήταν ο χαλκός. Υπήρχε σε μεγάλες ποσότητες στο Νότο της χώρας και εξορυσσόταν από μια κρατικό-ιδιωτική εταιρία κολοσσό, την Union Minière du Haut-Katanga (UMHK).Το Βελγικό Κονγκό ύπήρξε πηγή τεράστιων κερδών για τους αποικιοκράτες και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Παρ’ όλα αυτά ακόμη και στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν το παγκόσμιο αποικιοκρατικό σύστημα κλονιζόταν παντού, η βελγική κυβέρνηση δεν έδειχνε καμία διάθεση να εξετάσει το ενδεχόμενο της ανεξαρτησίας του Κονγκό, διατεινόμενη ότι όλα πήγαιναν θαυμάσια στην αποικία της. Οι Αφρικανοί ωστόσο είχαν διαφορετική γνώμη και το εθνικιστικό κίνημά τους φούντωνε ολοένα.

Πατρίς Λουμούμπα


Ο Πατρίς Λουμούμπα γεννήθηκε στο χωριό Οναλούα της επαρχίας Κασάι του τότε Βελγικού Κονγκό. Φοίτησε σε ιεραποστολικά σχολεία και εργάστηκε ως ταχυδρομικός υπάλληλος
Ο Λουμούμπα γεννήθηκε στην Οναλούα του βελγικού Κονγκό, μια περιοχή στην οποία κυριαρχεί η εθνότητα των Τετέλα. Υπήρξε ένας από τους τέσσερεις γιούς καθολικής οικογένειας και φοίτησε σε προτεσταντικό-ιεραποστολικό σχολείο λαμβάνοντας και εξειδίκευση στις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Εργάσθηκε ως ταχυδρομικός υπάλληλος αρχικά στην πρωτεύουσα Λεοπολντβίλ, τη σημερινή Κινσάσα και στη Στάνλεϊβιλ, το σημερινό Κισάνγκανι..

Το 1944 έγινε  ηγετικό στέλεχος των '' Évolués '' (εβολυέ,των προοδευμένων) της πόλης.
Οι «εβολυέ» ήταν μια ομάδα μορφωμένων Κονγκολέζων που είχαν εκπαιδευτεί για να πάρουν μέρος στην προσπάθεια «εκπολιτισμού» που προωθούσε το βελγκό κράτος.Τους είχαν δώσει χαμηλόβαθμες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό και προαλοίφονταν να γίνουν οι εκπρόσωποι της κοινότητας του «Βελγικού Κονγκό».


Το 1951 παντρεύτηκε με την Πωλίν και τέσσερα χρόνια αργότερα ,το 1955, έγινε περιφερειάρχης της Στάνλεϊβιλ, προσχωρώντας ταυτόχρονα στο κόμμα των Φιλελευθέρων του Βελγίου ασχολούμενος στο τμήμα της Λογοτεχνίας., αντικείμενο το οποίο τον ενδιέφερε ιδιαίτερα.
Την ίδια χρονιά,μετά από μια περιοδεία τριών εβδομάδων στο Βέλγιο, συνελήφθη με την κατηγορία υπεξαίρεσης χρημάτων από το ταμείο του Ταχυδρομείου. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών αλλά παρέμεινε έγκλειστος μόνο ένα χρόνο, εφόσον ο δικηγόρος του απέδειξε ότι τα χρήματα είχαν επιστραφεί.

 Με την κατάρρευση του παγκόσμιου αποικιοκρατικού συστήματος, η οποία ακολούθησε το τέλος του B´ Παγκοσμίου Πολέμου, αναπτύχθηκε και στο Κονγκό εθνικοαπελευθεροτικό-αντιαποικιακό κίνημα, του οποίου ο Λουμούμπα δεν άργησε να γίνει ένας από τους κυριότερους και συνεπέστερους εκπροσώπους
  Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Λουμούμπα μοιραζόταν τις ιδέες που είχαν οι περισσότεροι «εβολυέ». Ήταν υποστηρικτής του «εκπολιτιστικού» προγράμματος των αποικιοκρατών, μέχρι τη στιγμή  που συνελήφθη και φυλακίστηκε, οπότε άρχισε να βλέπει τι συμβαίνει πίσω από τα ψέματα των βέλγων ηγετών.
  Οι πολιτικές απόψεις του Λουμούμπα παρέμεναν συμβιβαστικές, όμως δύο συμαντικά γεγονότα επέδρασαν καταλυτικά στις ιδέες του: Η ανεξαρτησία της Γκάνας, το 1957, όταν ο Κουάμε Νκρούμα έγινε ο πρώτος μετα-αποικιακός ηγέτης της Αφρικής.
Το δεύτερο ήταν πιο σημαντικό. Στις 4 Γενάρη του 1959, υπήρξε κλιμάκωση της βίας στη Λεοπολντβίλ. Ο αποικιοκρατικός στρατός διέλυσε μια διαδήλωση, δολοφονώντας εκατοντάδες ανθρώπους. Ήταν το τέλος της αντίληψης πως μετά από μια μακριά μεταβατική περίοδο και με αμοιβαία κατανόηση θα άνοιγε ο δρόμος προς την ανεξαρτησία.
Η κοινωνία του Κονγκό μεταμορφώθηκε. Άρχισαν να οργανώνονται μαζικές συγκεντρώσεις, οι απεργίες εξαπλώθηκαν και το κίνημα για την ανεξαρτησία τελικά ξέφυγε από τα στενά πλαίσια των «εβολυέ». Αυτή ήταν η επανάσταση του Κονγκό.
Ο Λουμούμπα ρίχτηκε μέσα σ’ αυτό το κύμα ενθουσιασμού. Η μαχητικότητά του αυξήθηκε μαζί με τη ριζοσπαστικοποίησή του. Απαιτούσε ανεξαρτησία της χώρας χωρίς καθυστέρηση.

Το πολιτικό κέντρο είχε πλέον μετατοπιστεί σημαντικά, και όχι μόνο στις πόλεις. Σε πολλές αγροτικές περιοχές, οι χωρικοί αρνούνταν να πληρώσουν φόρους.Καινούργιες πολιτικές ομάδες εμφανίστηκαν. Ο αποικιοκρατικός σχεδιασμός ξηλώθηκε εντελώς μέσα σε λίγους μήνες.


Τον Ιούλιο του 1956, μετά την αποφυλάκισή του, υποστήριξε τη δημιουργία ευρείας βάσης του Εθνικού Κινήματος των Κονγκολέζων (MNC) στο οποίο λίγο αργότερα ανέλαβε τα καθήκοντα Προέδρου.ίδρυσε το Εθνικό Κονγκολέζικο Μέτωπο, το πρώτο κόμμα που αγκάλιαζε όλη την αποικία, απαλλαγμένο από τους τοπικιστικούς περιορισμούς άλλων ομάδων που εξέφραζαν τις επί μέρους φυλές που αποτελούσαν τον πληθυσμό του Κονγκό.

Τον Δεκέμβριο του 1958 ο Λουμούμπα εκπροσώπησε το MNC στην Παναφρικανική Διάσκεψη που έγινε στην Άκκρα της Γκάνα υπό την αιγίδα του Γκανέζου Προέδρου Κβάμε Νκρούμα.Ήλθε σε επαφή με εθνικιστές ηγέτες από όλη την Αφρική, όπως ο Κβάμε Νκρούμα της Γκάνας και ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ της Αιγύπτου, και οι αντιλήψεις του προσέλαβαν τον τελικό μαχητικό χαρακτήρα τους.  Ο Λουμούμπα αναδείχθηκε ηγέτης του τμήματος εκείνου του αντιαποικιακού κινήματος που οραματιζόταν ένα ελεύθερο Κονγκό με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση, ενώ μια άλλη παράταξή του με επικεφαλής τον Ζοζέφ Καζαβούμπου ήταν υπέρ της ομοσπονδιακής μορφής του μελλοντικού ελεύθερου κράτους.
Εκεί ο Λουμούμπα ανέπτυξε την συγκροτημένη Παναφρικανική Ιδέα για την οποία ένα χρόνο μετά τον Οκτώβριο του 1959, συνελήφθη εκ νέου με την κατηγορία της εξώθησης σε ένα αντι-αποικιακή εξέγερση στο Στάνλεϊβιλ, κατά την οποία τριάντα άτομα έχασαν τη ζωή τους.
 
H αιφνιδιαστική ανεξαρτησία

Υπό την πίεση του εθνικοαπελευθεροτικού κινήματος η βελγική κυβέρνηση αναγκάστηκε τελικά να υιοθετήσει διαλλακτική στάση. Το 1959 πρότεινε σχέδιο βάσει του οποίου το Κονγκό θα αποκτούσε βαθμιαία την ανεξαρτησία του. Αντιλαμβανόμενοι την πρόθεση των Βέλγων να εξασφαλίσουν, κατά τη διαδικασία, τη δημιουργία κράτους που θα παρέμενε υποχείριό τους, οι εθνικιστές ηγέτες απέρριψαν το σχέδιο. Ξέσπασαν διαμαρτυρίες που οι βελγικές αρχές, κατά τη συνήθειά τους, τις έπνιξαν στο αίμα, με αποτέλεσμα 30 νεκρούς. Ο Λουμούμπα συνελήφθη  ως υποκινητής των ταραχών.Με την κατηγορία αυτή καταδικάστηκε σε 6μηνη φυλάκιση. Η δίκη του ορίστηκε για τις 18 Ιανουαρίου.
Τον Δεκέμβριο του 1959 έγιναν τοπικές εκλογές. Το EKM πήρε τελικά μέρος σε αυτές και κατήγαγε περιφανή νίκη: στη Στάνλεϊβιλ απέσπασε το 90% των ψήφων.
Απέναντι σε αυτή την εξέλιξη οι Βέλγοι συγκάλεσαν στις Βρυξέλλες διάσκεψη των εκπροσώπων όλων των τάσεων του εθνικιστικού κινήματος.
Το EKM αρνήθηκε να συμμετάσχει, όσο ο πρόεδρός του βρισκόταν στη φυλακή. Οι Βέλγοι αναγκάστηκαν να τον αποφυλακίσουν. Ο Λουμούμπα ταξίδεψε αεροπορικώς στις Βρυξέλλες και οι Βέλγοι ανακοίνωσαν αιφνιδίως την απόφασή τους να παραχωρήσουν στο Κονγκό την ανεξαρτησία του.

Στις 30 Ιουνίου 1960 ανακηρύχθηκε η ανεξάρτητη Δημοκρατία του Κονγκό. Στις εκλογές που είχαν διεξαχθεί τον Μάιο το EKM αναδείχθηκε πρώτο με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα κόμματα, τα οποία ήταν ουκ ολίγα. Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν από διάφορες πλευρές για να εμποδιστεί η άνοδός του στην εξουσία, στις 23 Ιουνίου ο Λουμούμπα έγινε πρωθυπουργός και σχημάτισε κυβέρνηση. Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέλαβε ο Καζαβούμπου.
Λίγες μέρες μετά, όπως προβλεπόταν από τη Συνδιάσκεψη των Βρυξελών, γιορτάσθηκε η Ανεξαρτησία του Κονγκό με την παρουσία του ξένου τύπου και του βασιλιά Μποντουέν εκ μέρους του Βελγίου. Εκεί ο Λουμούμπα απάντησε ηχηρά κατά της αποικιοκρατίας με μια ομιλία που ταπείνωσε τον Μποντουέν, ο οποίος εμφανίσθηκε ως προστάτης, και καθήλωσε τον μετριοπαθή Πρόεδρο της χώρας του.

«Αυτή η ανεξαρτησία του Κονγκό, ακόμη και αν σήμερα τη γιορτάζουμε μαζί με το Βέλγιο, μια φιλική χώρα την οποία αντιμετωπίζουμε σαν ίσος προς ίσο, κανένας Κονγκολέζος που του αξίζει να λεγεται έτσι, δεν θα ξεχάσει ποτέ ότι κερδήθηκε με σύγκρουση.»

Οι αποικιοκράτες έβραζαν από οργή για την αναίδεια αυτού του μαύρου άντρα και πρώην υπήκοου. Αντίθετα, οι δυνάμεις της αριστεράς σε όλον τον κόσμο ενθουσιάστηκαν. Ο Μάλκολμ Χ, ο ριζοσπάστης ηγέτης του μαύρου κινήματος στις ΗΠΑ, κάλεσε όλους τους μαύρους να μάθουν απέξω αυτή την ηρωική ομιλία.
Οι πανηγυρισμοί γρήγορα ξεθύμαναν. Τον Ιούλη, το Βέλγιο υποστήριξε την απόσχιση των επαρχιών Κατάνγκα και Κασάι, που ήταν οι πιο πλούσιες σε ορυκτό πλούτο

H  Δημοκρατία του Κονγκό στο χάος

Ραγδαίες αρνητικές εξελίξεις δεν επέτρεψαν στη νεαρή Δημοκρατία να αναπτυχθεί ειρηνικά. Τον Ιούλιο μονάδες του κονγκολέζικου στρατού εξεγέρθηκαν κατά των βέλγων αξιωματικών τους. Οι βελγικές αρχές απομάκρυναν όλους τους Ευρωπαίους χάρη στους οποίους λειτουργούσε ως τότε η χώρα: τεχνικούς, επαγγελματίες, διοικητικούς υπαλλήλους. Ταυτόχρονα σχεδόν ο Μοΐζ Τσόμπε, αρχηγός κόμματος που επεδίωκε την ομοσπονδιοποίηση του Κονγκό, με τη βοήθεια των Βέλγων κήρυξε ανεξάρτητη την πλούσια σε μεταλλεύματα και κυρίως σε ουράνιο επαρχία της Κατάνγκας.

H νεαρή Δημοκρατία, με το ανεκπαίδευτο και άπειρο διοικητικό προσωπικό, με τον απείθαρχο στρατό, τις αντικρουόμενες φιλοδοξίες των ηγετών της και τις υπονομευτικές ενέργειες των ξένων, περιέπεσε σε κατάσταση χάους. Το Βέλγιο έστειλε στρατό στο Κονγκό με πρόσχημα την προστασία των εκεί υπηκόων του, στην πραγματικότητα όμως για να ενισχύσουν τον Τσόμπε και τον στρατό του που τον αποτελούσαν κυρίως λευκοί μισθοφόροι.

Μόνος ο Λουμούμπα, εμπνεόμενος πάντα από το όραμα της ειρήνης, της προόδου και της ενότητας του Κονγκό, προσπαθούσε να διορθώσει τα πράγματα Η πρώτη κίνηση του Λουμούμπα μετά την ανάληψη της εξουσίας ήταν να αυξήσει τους μισθούς των Δημοσίων Υπαλλήλων, όχι όμως και των στρατιωτικών  προσκείμενων στους Βέλγους, κίνηση που πυροδότησε ανταρσία από πλευράς τους. Η στάση πολύ γρήγορα πήρε διαστάσεις καταλύοντας τον νόμο και την τάξη σε ολόκληρο το Κονγκό.

Η κατάσταση ήταν ανεξέλεγκτη και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης την πρόβαλαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και .. ανησυχία. Ευρωπαίοι πολίτες εγκατάλειψαν τον Κονγκό ενώ η επαρχία Κατάνγκα στις 11 Ιουλίου κήρυξε την ανεξαρτησία της με την υποστήριξη της βελγικής κυβέρνησης και των εξορυκτικών εταιρειών.
Ο Λουμούμπα, στράφηκε αρχικά προς τις ΗΠΑ.Υστερα από αίτημά του ο ΟΗΕ έστειλε στο Κονγκό ειρηνευτική δύναμη, η οποία όμως δεν πρόσφερε βοήθεια στο πρόβλημα της απόσχισης της Κατάνγκας. διότι  ο ΟΗΕ υποστήριξε τις κινήσεις των αποικιοκρατικών δυνάμεων για να ανατραπεί το καθεστώς.

Τότε ο Λουμούμπα απευθύνθηκε για βοήθεια στη Σοβιετική Ενωση. Αν και ουδέποτε υπήρξε κομμουνιστής, με αυτή του την ενέργεια ο Λουμούμπα σφράγισε το πεπρωμένο του. Ηδη αντιπαθής στους δυτικούς λόγω της μαχητικής πατριωτικής στάσης του, άρχισε πλέον να θεωρείται και επικίνδυνος.

 

Η δολοφονία

Τον Σεπτέμβριο του 1960 ο Καζαβούμπου απέλυσε τον Λουμούμπα,  κατάργησε την Κυβέρνηση και στις 14 του ίδιου μήνα, ο Συνταγματάρχης Μομπούτου οργανώνει πραξικόπημα με τη στήριξη της CIA θέτοντας κατ΄ οίκον περιορισμό τον Λουμούμπα, ενώ τα στρατεύματα του ΟΗΕ διαδραμάτισαν το ρόλο εγγυητή της ζωής του Πρωθυπουργού.

Ωστόσο, ο Λουμούμπα αποφάσισε να ξεσηκώσει τους οπαδούς του, δραπετεύοντας από το σπίτι του. Αυτό που επακολούθησε έχει μείνει στην ιστορία. Στο Κονγκό εξαπολύθηκε επίθεση κατά του Λουμούμπα και των οπαδών του σε βάρος των οποίων διαπράχθηκαν εγκλήματα

Mobutu

 

 

 

Την 1η Δεκεμβρίου 1961 άνδρες του Μομπούτου συνέλαβαν τον Λουμούμπα και τον παρέδωσαν στο καθεστώς της Κατάνγκας. Και, ενώ ο ίδιος συνελήφθη, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, η ΕΣΣΔ έδινε τη δική της μάχη για τον αφοπλισμό του Μομπούτου και την αποκατάσταση του εκλεγμένου Πρωθυπουργού. Μια μάχη που δεν κερδήθηκε ποτέ. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στις 14 Δεκεμβρίου 1960, ήταν 8-2 κατά των σοβιετικών προτάσεων.

Εν τω μεταξύ ο Λουμούμπα βρισκόταν από τις 3 Δεκεμβρίου αποκλεισμένος στο στρατόπεδο Καμπ Χάρντυ, 150 χιλιόμετρα από το Λεοποντβίλ. Οι πραξικοπηματίες  αποφάσισαν στις 17 Ιανουαρίου να τον μετακινήσουν αεροπορικώς στην Ελίζαμπετβιλ, σημερινό Λουμούμπασι. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, μάλιστα, ο Λουμούμπα επιχείρησε να ξεσηκώσει τους επιβάτες. Το ίδιο βράδυ οδηγήθηκε σε άγνωστο σημείο όπου δολοφονήθηκε μετά από άγριο βασανισμό, μαζί με δύο συντρόφους του.
 
Σύμφωνα με καταγραμμένες πληροφορίες (Akerman, Ludo De Witte, 2002) η εκτέλεση έγινε από τις Αρχές της περιοχής, ωστόσο βρέθηκαν έγγραφες εντολές της βελγικής κυβέρνησης, για τον τρόπο και τον τόπο της εκτέλεσης ενώ σε αυτήν παρευρίσκονταν και τέσσερεις Βέλγοι αξιωματούχοι. Μαζί με τον Λουμούμπα εκτελέσθηκαν και δύο σύντροφοί του και μέλη της εκλεγμένης Κυβέρνησης, οι Μορίς Μπόλο και Ζοζέφ Οκίτο.

Οι σωροί τους ενταφιάσθηκαν στη γύρω περιοχή αλλά την επόμενη όταν οι δολοφόνοι διαπίστωσαν ότι είχε διαρρεύσει η εκτέλεση και ο τόπος ταφής, τις μετέφεραν σε μια περιοχή στα σύνορα με τη Ροδεσία. Και όλα αυτά παρουσία Βέλγων επιτρόπων και αστυνομικών. Αναφέρεται μάλιστα ότι το βράδυ της 21ης Ιανουαρίου ο ένας Επίτροπος με τον αδελφό του αφού τεμάχισαν το πτώμα του Λουμούμπα με ένα σιδηροπρίονο, έλουσαν τα κομμάτια με θειϊκό οξύ (Witte de, 2002). Από την φρικαλεότητα περισώθηκαν μόνο ένα τμήμα του κρανίου και ορισμένα δόντια του άτυχου ηγέτη.

Αντιδράσεις

Η είδηση της δολοφονίας του, παρόλο που έκανε αμέσως το γύρο του κόσμου, επισήμως ανακοινώθηκε τρεις εβδομάδες αργότερα και αποδόθηκε σε οργισμένους χωρικούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς του να αποδράσει! Μετά την αναγγελία του θανάτου Λουμούμπα, διαδηλώσεις οργανώθηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με στόχο τις Πρεσβείες του Βελγίου στις οποίες δεν έλειψαν οι συγκρούσεις με τις Αστυνομίες των χωρών.

Τον Φεβρουάριο του 2002, η βελγική κυβέρνηση ζήτησε συγγνώμη από τον λαό του Κονγκό, ως έχοντες την «ηθική ευθύνη» για τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα, εννοώντας προφανώς το πόρισμα της εποχής εκείνης στο οποίο αναφερόταν ότι η ευθύνη των Βέλγων περιοριζόταν στη μη αποτροπή της δολοφονίας του και όχι στη δολοφονία του. Από την άλλη μεριά ο ρόλος της CIA ήταν καθοριστικός καθώς από τα αρχεία τους προκύπτει ότι το σχέδιο εξόντωσης του Λουμούμπα επέβλεπε ο ίδιος ο Αιζενχάουερ έχοντας την αντίληψη ότι έχει να κάνει με έναν κομμουνιστή.

 Ο Πατρίς Λουμούμπα στην σύντομη ζωή του και με την πολλή σύντομη πολιτική του δραστηριότητα δεν πρόλαβε να οργανώσει τη χώρα του και να τη δει ανεξάρτητη όπως πάντα ονειρευόταν. Μια χώρα-κλειδί για τους αποικιοκράτες και τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Μια χώρα στην οποία τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν είναι αναρίθμητα.
Το 1909 ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ είχε δημοσιεύσει τα εγκλήματα των Βέλγων κατά των ντόπιων με τα πλέον μελανά χρώματα. Οι ακρωτηριασμοί-τιμωρίες που υποβάλλονταν οι άτυχοι κάτοικοι αυτής της Αφρικανικής χώρας και οι οποίοι περιγράφονταν στο βιβλίο «Έγκλημα στο Κονγκό» είχαν ξεσηκώσει και τότε διαδηλώσεις. Μάλιστα ο άνθρωπος που βοήθησε τον Ντόιλ στη συλλογή στοιχείων ήταν ο εθνικός ήρωας των Ιρλανδών διπλωμάτης Σερ Ρότζερ Κέιζμεντ που λίγα χρόνια αργότερα καταδικάστηκε ως προδότης σε μια δίκη-θέατρο.

Σε εκλογές του 2006, οι ιδέες του Πατρίς Λουμούμπα προβλήθηκαν ιδιαίτερα με πολλά κόμματα να δηλώνουν ότι στηρίζονται σε αυτές. Ο Λουμούμπα πρόλαβε να αποκτήσει 5 παιδιά το μεγαλύτερο από τα οποία, ο Φρανσουά, ήταν 10 ετών όταν δολοφονήθηκε ο πατέρας τους, ενώ πριν τη φυλάκισή του μαζί με τη μητέρα τους είχαν φυγαδευθεί στην Αίγυπτο. Ο Φρανσουά σπούδασε στην Ουγγαρία Πολιτική Οικονομία και επέστρεψε στο Κονγκό το 1992 αναλαμβάνοντας το κόμμα του πατέρα του στο οποίο έχει πλέον προστεθεί και το όνομά του (MNC- Lumumba). Ο μικρότερος γιος του, Γκι-Πατρίς, που γεννήθηκε έξι μήνες μετά τη δολοφονία του Λουμούμπα, έθεσε υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2006 λαμβάνοντας λιγότερο από το 1% των ψήφων.

Στην ταινία που γυρίσθηκε με θέμα τη ζωή του Αφρικανού αγωνιστή, περιλαμβάνεται μια συνέντευξη της κόρης Ζυλιέν, στην οποία περιγράφει τον τρόπο που της μιλούσε ο πατέρας της και τους λόγους που ήθελαν να τον εξοντώσουν γιατί γνώριζε ότι θα πεθάνει όπως και ότι οι ιδέες του θα κρατηθούν ζωντανές για πολλά χρόνια μετά το θάνατό του.


Τον Φεβρουάριο του 2002 η βελγική κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι φέρει «αναμφισβήτητα μέρος της ευθύνης για τα γεγονότα που οδήγησαν στον θάνατο του Λουμούμπα».

Τον Ιούλιο του 2002 έγγραφα που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποκάλυψαν ότι η CIA έπαιξε ρόλο στη δολοφονία του Λουμούμπα, βοηθώντας τους αντιπάλους του με χρήματα και πολιτική υποστήριξη, και στην περίπτωση του Μομπούτου με όπλα και στρατιωτική εκπαίδευση.


Έρευνες -  Προσφυγή στη Δικαιοσύνη


Δικαίωση για τη δολοφονία του Αφρικανού ηγέτη Patrice Lumumba ζητά η οικογένεια του

Στη Δικαιοσύνη θα προσφύγουν τρεις γιοι του πρώην πρωθυπουργού του Κονγκό, Πατρίς Λουμούμπα, εναντίον Βέλγων αξιωματούχων που θεωρούν ότι συνέργησαν στη σύλληψη και τη δολοφονία του πατέρα τους, τον Ιανουάριο του 1961.
Ομάδα νομικών κατέθεσε επίσημα κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου εναντίον δώδεκα Βέλγων κυβερνητικών και στρατιωτικών αξιωματούχων οι οποίοι θεωρούνται ύποπτοι για τη δολοφονία του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού του Κονγκό. Οι δικηγόροι της οικογένειας Λουμούμπα θα προσφύγουν στη δικαιοσύνη στηριζόμενοι σε αυτή την κατηγορία, 49 χρόνια μετά τα γεγονότα.
Ο Λουμούμπα ηγείτο του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος του Κονγκό και έγινε πρωθυπουργός όταν το Βέλγιο χορήγησε στη χώρα την ανεξαρτησία της στις 30 Ιουνίου 1960 μετά από έναν αιώνα αποικιοκρατίας. Υπήρξε ένα χαρισματικός πολιτικός ο οποίος στη Δύση θεωρήθηκε «επικίνδυνος ριζοσπάστης» καθώς ήθελε να κρατικοποιήσει τα προσοδοφόρα και ιδιοκτησίας του Βελγίου ορυχεία χρυσού και χαλκού καθώς και τη βιομηχανία ουρανίου. Οι ιστορικοί σε γενικές γραμμές συμφωνούν ότι κορυφαίοι Βέλγοι αξιωματούχοι συνωμότησαν προκειμένου να τον ανατρέψουν και βρίσκονται πίσω από την οργάνωση και τη διενέργεια της εκτέλεσής του στις 17 Γενάρη του 1961. Πίσω από την ανατροπή και την εκτέλεσή του βρίσκεται και ο διεφθαρμένος δικτάτορας του Κονγκό Mobutu Sese Seko, τον οποίο υποστήριζε η Δύση και ο οποίος τελικά ανατράπηκε το 1997.
Οι ιστορικοί έχουν αποδείξει ότι οι Βέλγοι δεν ήταν οι μόνοι που προσπάθησαν να βγάλουν το Λουμούμπα από τη μέση. Το 1975 επιτροπή της Αμερικανικής Γερουσίας είχε διαπιστώσει ότι η CIA είχε συλλάβει ένα σχέδιο, το οποίο τελικά απέτυχε, προκειμένου να «εκλείψει» ο ηγέτης του Κονγκό. Η CIA είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Λουμούμπα είχε τη δυνατότητα να είναι ένας Αφρικανός Φιντέλ Κάστρο. «Η επιχείρηση Λουμούμπα είχε κοινά με τις επιχειρήσεις Ιράν και Γουατεμάλα, όπου η CIA συνειδητοποίησε την αλλαγή του καθεστώτος χωρίς τη διεξαγωγή παραστρατιωτικών δραστηριοτήτων» τονίζει ο ιστορικός Ken Conboy, ο οποίος έχει ασχοληθεί εκτενώς με τις αμερικανικές μυστικές επιχειρήσεις στο 1950 και 1960.

Ο Christophe Marchand επικεφαλής της νομικής ομάδας, υποστηρίζει ότι περίπου 12 Βέλγοι αξιωματούχοι κατονομάζονται στην καταγγελία – ο ίδιος αρνήθηκε να τους κατονομάσει δημόσια – ενώ ενημέρωσε ότι η έρευνα του ανακριτή αναμένεται να αρχίσει τον Οκτώβριο. Η προσφυγή πάντως συμπίπτει με την 50ή επέτειο της ανεξαρτησίας του Κονγκό, στις 30 Ιουνίου.

Κατά την τελετή ανεξαρτησίας της 30ής Ιουνίου του 1960, ο πρώτος πρωθυπουργός του ανεξάρτητου Κονγκό Πατρίς Λουμούμπα είχε εκφωνήσει πύρινο λόγο κατά της βελγικής αποικιοκρατικής πολιτικής. Δύο μήνες αργότερα εκδιώχθηκε από την πρωθυπουργία. Ο στρατηγός Ζοζέφ Ντεζιρέ Μομπούτου κατέλαβε την εξουσία και ο Πατρίς Λουμούμπα συνελήφθη, υποβλήθηκε σε βασανιστήρια και δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο του 1961.

Η ομάδα των νομικών ακτιβιστών που ασχολείται με την υπόθεση περιλαμβάνει πολλούς εξέχοντες δικηγόρους, μεταξύ αυτών και τον κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών αλλά και τον ιστορικό Luddo de Witte τα έργα του οποίου πυροδότησαν κοινοβουλευτική έρευνα για τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα. Η έρευνα έλαβε χώρα το 2001 - 2002 και απέδωσε ηθική ευθύνη στο Βέλγιο. Η βελγική κυβέρνηση είχε τότε ζητήσει συγγνώμη από το Κονγκό. Η προσφυγή στηρίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας αυτής.

Όπως διαπιστώθηκε από την έρευνα, μετά την ανατροπή του από τον Μομπουτού με πραξικόπημα στις 4 Σεπτεμβρίου 1960, ο Λουμούμπα φυλακίστηκε στην Κινσάσα. στις 17 Γενάρη του 1961, μετέφεραν τον Λουμούμπα και δύο από τους υπουργούς της κυβέρνησής του αεροπορικώς στην αποσχισθείσα περιοχή Κατάνγκα όπου Βέλγοι αξιωματούχοι συμμετείχαν στην εκπαίδευση των αποσχιστικών δυνάμεων. «Αυτοί οι αξιωματικοί ήταν υπεύθυνοι για την αιχμαλωσία, το βασανισμό και τελικά το θάνατό του» υποστηρίζει ο de Witte.

Ο Βέλγος στρατηγός που διέταξε τη μεταφορά του Λουμούμπα στο εκτελεστικό απόσπασμα προμηθεύτηκε στη συνέχεια νέα ταυτότητα από το στρατό και μεταφέρθηκε σε βελγική ταξιαρχία της πρώην Δυτικής Γερμανίας προκειμένου να προστατευθεί από τη δίωξη, υπογραμμίζει ο de Witte, διευκρινίζοντας ότι «το κατεστημένο ιστορικό γεγονός είναι ότι υπήρχε άμεση σχέση μεταξύ της βελγικής κυβέρνησης και των Βέλγων αξιωματικών που υπηρετούν στην αποσχισθείσα περιοχή του Κονγκό, την Κατάνγκα. Οι αξιωματικοί έδρασαν σαφώς υπό τις οδηγίες της κυβέρνησης».
Η βελγική νομοθεσία προβλέπει οικουμενική δικαιοδοσία σε υποθέσεις εγκλημάτων πολέμου, και πολλές μηνύσεις που αφορούν φόνους σε διάφορες χώρες της Αφρικής έχουν ήδη εκδοθεί, εξηγεί ο Marchand, τονίζοντας ότι σε αυτή την περίπτωση οι εισαγγελείς είναι υποχρεωμένοι να κινήσουν ποινική έρευνα δεδομένου ότι όλοι οι φερόμενοι ως δράστες είναι Βέλγοι.

«Το Βέλγιο ιστορικά είναι πολύ δραστήριο στην επιδίωξη απονομής δικαιοσύνης σε τέτοιες περιπτώσεις» δηλώνει ο Marchand ξεκαθαρίζοντας, ωστόσο, ότι δεν ήταν «διατεθειμένο να κάνει το ίδιο όταν τα εγκλήματα διαπράχθηκαν από την ίδια τη βελγική κυβέρνηση». Υποστήριξε επιπλέον ότι τα γεγονότα που συνέβησαν το 1960 και 1961 εμπίπτουν σαφώς στον ορισμό των εγκλημάτων πολέμου. «Αυτό δίνει τη δυνατότητα δίωξης για όσους Βέλγους ενόχους παραμένουν ζωντανοί και δραστηριοποιούνται στο Κονγκό αυτή τη χρονική στιγμή». «Τώρα είναι η ώρα για να απονεμηθεί δικαιοσύνη» τονίζει.

Οι ιστορικοί έχουν κατονομάσει τον υπουργό Εσωτερικών της Αφρικής στις Βρυξέλλες, Harold D’Aspremont-Lynden, ως τον άνθρωπο που διέταξε τη μεταφορά του Λουμούμπα στην περιοχή όπου δολοφονήθηκε καθώς και τον λοχαγό Julien Gat ως τον αξιωματικό που διέταξε την εκτέλεσή του. Και οι δύο έχουν πεθάνει. Εκπρόσωπος του Υπουργείου εξωτερικών στις Βρυξέλλες αρνήθηκε να κάνει το οποιοδήποτε σχόλιο.



Βιβλιογραφία - Άρθρα  - Πηγές 

- Zeilig, Leo, Patrice Lumumba: Africa's Lost Leader
- The Assassination of Lumumba,Ludo De Witte, Ann Wright
-  Ρόναν Μπένετ, Σκοτώστε τον Λουμούμπα, Εκδόσεις Πόλις

- Révolution Congolaise Lumumba - Mulele - Kabila pdf
- La pensée politique de Patrice Emery Lumumba, Par Jean-Paul Sartre pdf

-ASSASSINAT DE LUMUMBA Paris, Karthala, 2000, 415 pages
- Le martyr et l’assassinat de P.E. Lumumba, Phare
-  Patrice Lumumba, Wikipedia
- Γεφυρισμοί,  Πατρίς Λουμούμπα,. 2 Ιουλίου 2009 Άρθρο



- Εργατική Αλληλεγγύη 50 χρόνια από τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα Αρθρο

- Η Καθημερινή Kονγκό: Στην καρδιά του σκότους, Φόβοι για μετατροπή της χώρας σε «Γιουγκοσλαβία της Αφρικής» μετά τη δολοφονία του Λοράν Kαμπίλα, Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου Αρθρο

-Της γης οι κολασμένοι , Πατρίς Λουμούμπα, σαν σήμερα... Ο εθνικός ήρωας του Κονγκό. Πατρίς Λουμούμπα 1925-1961 Άρθρο

- Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, Βιογραφία, Γεφυρισμοί

- Οι μεταπολεμικές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, Ριζοσπάστης Άρθρο

- tvxs, Δικαίωση για τη δολοφονία του Αφρικανού ηγέτη Patrice Lumumba ζητά η οικογένεια του


- Λίο Ζίλιγκ, Πατρίς Λουμούμπα, ο χαμένος ηγέτης της Αφρικής

- Κόκκινος Ουρανός, Οι συγγενείς του Λουμούμπα εμπλέκουν τον πρόεδρο της Λέσχης Bilderberg στην δολοφονία του πρώτου πρωθυπουργού του Κονγκό το 1961 Άρθρο


Παρακαλούμε τους αναγνώστες μας, εάν αντιγράφουν τα θέματα του ιστολογίου, να αναφέρουν την πηγγή σεβόμενοι την προσωπική εργασία και τον κόπο που απαιτείται. Να μην παραλείπονται επίσης οι πηγές και η σχετική ββλιογραφία.